ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
Moderators: Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia, Kakha, Druides, Mta Mkvarebia, ilia
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
ოქროს კვეთა (ოქროს პროპორცია, ოქროს შუალედი) — ჰარმონიული გაყოფა მთელისა ისეთ ორ არატოლ ნაწილად, როდესაც მცირე ნაწილი ისე შეეფარდება დიდს, როგორც დიდი მთელს და პირიქით, მთელი ისე შეეფარდება დიდს, როგორც დიდი მცირეს.
მონაკვეთი ოქროს კვეთით. მთელი სიგრძე a + b ისე შეფარდება დიდ a-ს, როგორც a მცირე b-ს.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
ოქროს კვეთა "ვეფხისტყაოსანში"
მზეთან დოლიძე —
"საბჭოთა ხელოვნების" 1972 წლის მეორე ნომერში გამოქვეყნებული გიორგი წერეთლის გამოკვლევა - "მეტრი და რიტმი ვეფხისტყაოსანში" ასაბუთებდა, რომ "ვეფხისტყაოსანი" სიმეტრიისა და ოქროს კვეთაზეა აგებული.
ამბობენ, რომ Cწერტილი AB მონაკვეთის ოქროს კვეთას ახდენს, თუ AC:AB=BC:AC.
ამრიგად, ოქროს კვეთა არის მთელის ისეთი გაყოფა ორ, ერთმანეთის არატოლ ნაწილად, როდესაც დიდი ნაწილი ისე შეეფარდება მთელს, როგორც მცირე ნაწილი - დიდს. გეომეტრიაში ოქროს კვეთას საშუალო და კიდურა შეფარდებით გაყოფასაც უწოდებენ.
თუ AB მონაკვეთის სიგრძეს a -თი აღვნიშნავთ, Aჩ მონაკვეთისას კი x:a= (a-x):x.
როგორც ვხედავთ, ოქროს კვეთისას დიდი მონაკვეთის სიგრძე მთელი მონაკვეთისა და მცირე მონაკვეთის სიგრძეთა გეომეტრიული ანუ პროპორციული საშუალოა.
ოქროს კვეთის ნაწილები მიახლოებით მთელის 0.618-სა და 0.372 -ის ტოლია.
პირველი ლიტერატურული წყარო, სადაც მონაკვეთის ოქროს კვეთის პროპორციით გაყოფა გვხვდება, ევკლიდეს საწყისებია. ოქროს კვეთა ცნობილი იყო პითაგორასა და მისი მოწაფეებისათვის. XV საუკუნის ბოლოს დაიწერა წიგნი ოქროს კვეთის შესახებ. მის ავტორს - მათემატიკოსს ლუკა პარაცოლის მოჰყავს ოქროს კვეთის 13 თვისება. წიგნის გამფორმებელი ლეონარდო და ვინჩი იყო. თვით ტერმინი "ოქროს კვეთა" მის მიერაა შემოღებული.
ოქროს კვეთას იყენებდნენ ხუროთმოძღვრებასა და ხელოვნებაში. ჩვენი სახელოვანი მხატვარი სერგო ქობულაძე ამტკიცებდა რომ მცხეთის ჯვრის ტაძარი ოქროს კვეთის პროპორციის მიხედვითაა აგებული. ცნობილია, რომ გამოჩენილმა უნგრელმა კომპოზიტორმა ბელა ბარტოკმა ბევრი თავისი მუსიკალური ნაწარნოები ოქროს კვეთაზე დააფუძნა. აკადემიკოსი გიორგი წერეთელი აღნიშნავს, რომ "პოეზიაში რუსთაველი პირველია მსოფლიოში და შეიძლება ერთადერთი, რომლემაც ოქროს კევთაზე ააგო ესოდენ დიდი მოცულობის პოეტური ნაწარმოები. მისი პოემის 1587 სტროფიდან ოქროს კვეთაზეა აგებული..."
"ვეფხისტყაოსანში" სულ 1587 სტროფია. თითოეულ სტროფში - ოთხი სტრიქონი, ანუ ტაეპი. ტაეპი იყოფა ორ მუხლად - თითოეულში 8 მარცვალია. მუხლების საზღვარი სიტყვათგასაყარია - არ არის შემთხვევა, როცა სიტყვის ერთი ნაწილი ერთ მუხლშია მოთავსებული, ნაწილი - მეორეში. მუხლი ორ ტერფად იყოფა. ტერფების დანაწილება ორგვარია:
ა) სიმეტრიული, როცა მუხლსი ორი თანაბარი ზომის ტერფია ოთხ-ოთხი მარცვლით თითოეულში.
ბ) ასიმეტრიული, როცა მუხლი ორ სხვადასხვა ზომის, კენტმარცვლიანი ტერფისგან შედგება.
ტერფები მონაცვლეობენ მხოლოდ სტროფების მიხედვით და ქმნიან მაღალ ან დაბალ შაირს (ა-მაღალს, ბ- დაბალს).
მაღალი შაირის შემთხვევაში მუხლში ორი თანაბარი ზომის ტერფია და თითოეულში ოთხი მარცვალია. ეს სიმბოლურად შეიძლება ასე ჩავწეროთ: (4,4//4,4). მაგალითად:
"სამსა ძებნე/წელიწადსა// იგი შენი/ საძებარი;
ჰპოვო, მოდი/ გამარჯვებით// მხიარულად/ მოუბნარი;
ვერა ჰპოვო,/ დავიჯერებ// იყო თურმე/ უჩინარი;
კოკობი და/ უფურჭვნელი// ვარდი დაგხვდე/დაუმჭნარი".
სამმარცვლიანი და ხუთმარცვლიანი ტერფებისას გვაქვს ორი შემთხვევა - ეკვივალენტური დაინვერსიული სიმეტრიისა.
ეკვივალენტური სიმეტრიი დროს მეორე მუხლის ტერფებად დაყოფა ისეთივეა, როგორც პირველში: (5,3//5,3), ან (3,5//3,5).ინვერსიული სიმეტრიისას მეორე მუხლის ტერფები პირველის ტერფების სარკული ანარეკლია: (5,3//3,5) ან (3,5//5,3).
რუსთაველმა ჩვენ მოგვცა სრულყოფილი სიმეტრია, მსგავსად იმისა, როგორც ტიციანმა,რაფაელმა და ლეონარდო და ვინჩიმ მხატვრობასა და საერთოდ ხელოვნებაში, ახლა როდესაც ეს სრულყოფილება გამოვლენილია, ქართველი პოეტის ადგილი მსოფლიო პოეზიის ისტორიაში სრულებით განსაკუთრებულად გვესახება.
მზეთან დოლიძე —
"საბჭოთა ხელოვნების" 1972 წლის მეორე ნომერში გამოქვეყნებული გიორგი წერეთლის გამოკვლევა - "მეტრი და რიტმი ვეფხისტყაოსანში" ასაბუთებდა, რომ "ვეფხისტყაოსანი" სიმეტრიისა და ოქროს კვეთაზეა აგებული.
ამბობენ, რომ Cწერტილი AB მონაკვეთის ოქროს კვეთას ახდენს, თუ AC:AB=BC:AC.
ამრიგად, ოქროს კვეთა არის მთელის ისეთი გაყოფა ორ, ერთმანეთის არატოლ ნაწილად, როდესაც დიდი ნაწილი ისე შეეფარდება მთელს, როგორც მცირე ნაწილი - დიდს. გეომეტრიაში ოქროს კვეთას საშუალო და კიდურა შეფარდებით გაყოფასაც უწოდებენ.
თუ AB მონაკვეთის სიგრძეს a -თი აღვნიშნავთ, Aჩ მონაკვეთისას კი x:a= (a-x):x.
როგორც ვხედავთ, ოქროს კვეთისას დიდი მონაკვეთის სიგრძე მთელი მონაკვეთისა და მცირე მონაკვეთის სიგრძეთა გეომეტრიული ანუ პროპორციული საშუალოა.
ოქროს კვეთის ნაწილები მიახლოებით მთელის 0.618-სა და 0.372 -ის ტოლია.
პირველი ლიტერატურული წყარო, სადაც მონაკვეთის ოქროს კვეთის პროპორციით გაყოფა გვხვდება, ევკლიდეს საწყისებია. ოქროს კვეთა ცნობილი იყო პითაგორასა და მისი მოწაფეებისათვის. XV საუკუნის ბოლოს დაიწერა წიგნი ოქროს კვეთის შესახებ. მის ავტორს - მათემატიკოსს ლუკა პარაცოლის მოჰყავს ოქროს კვეთის 13 თვისება. წიგნის გამფორმებელი ლეონარდო და ვინჩი იყო. თვით ტერმინი "ოქროს კვეთა" მის მიერაა შემოღებული.
ოქროს კვეთას იყენებდნენ ხუროთმოძღვრებასა და ხელოვნებაში. ჩვენი სახელოვანი მხატვარი სერგო ქობულაძე ამტკიცებდა რომ მცხეთის ჯვრის ტაძარი ოქროს კვეთის პროპორციის მიხედვითაა აგებული. ცნობილია, რომ გამოჩენილმა უნგრელმა კომპოზიტორმა ბელა ბარტოკმა ბევრი თავისი მუსიკალური ნაწარნოები ოქროს კვეთაზე დააფუძნა. აკადემიკოსი გიორგი წერეთელი აღნიშნავს, რომ "პოეზიაში რუსთაველი პირველია მსოფლიოში და შეიძლება ერთადერთი, რომლემაც ოქროს კევთაზე ააგო ესოდენ დიდი მოცულობის პოეტური ნაწარმოები. მისი პოემის 1587 სტროფიდან ოქროს კვეთაზეა აგებული..."
"ვეფხისტყაოსანში" სულ 1587 სტროფია. თითოეულ სტროფში - ოთხი სტრიქონი, ანუ ტაეპი. ტაეპი იყოფა ორ მუხლად - თითოეულში 8 მარცვალია. მუხლების საზღვარი სიტყვათგასაყარია - არ არის შემთხვევა, როცა სიტყვის ერთი ნაწილი ერთ მუხლშია მოთავსებული, ნაწილი - მეორეში. მუხლი ორ ტერფად იყოფა. ტერფების დანაწილება ორგვარია:
ა) სიმეტრიული, როცა მუხლსი ორი თანაბარი ზომის ტერფია ოთხ-ოთხი მარცვლით თითოეულში.
ბ) ასიმეტრიული, როცა მუხლი ორ სხვადასხვა ზომის, კენტმარცვლიანი ტერფისგან შედგება.
ტერფები მონაცვლეობენ მხოლოდ სტროფების მიხედვით და ქმნიან მაღალ ან დაბალ შაირს (ა-მაღალს, ბ- დაბალს).
მაღალი შაირის შემთხვევაში მუხლში ორი თანაბარი ზომის ტერფია და თითოეულში ოთხი მარცვალია. ეს სიმბოლურად შეიძლება ასე ჩავწეროთ: (4,4//4,4). მაგალითად:
"სამსა ძებნე/წელიწადსა// იგი შენი/ საძებარი;
ჰპოვო, მოდი/ გამარჯვებით// მხიარულად/ მოუბნარი;
ვერა ჰპოვო,/ დავიჯერებ// იყო თურმე/ უჩინარი;
კოკობი და/ უფურჭვნელი// ვარდი დაგხვდე/დაუმჭნარი".
სამმარცვლიანი და ხუთმარცვლიანი ტერფებისას გვაქვს ორი შემთხვევა - ეკვივალენტური დაინვერსიული სიმეტრიისა.
ეკვივალენტური სიმეტრიი დროს მეორე მუხლის ტერფებად დაყოფა ისეთივეა, როგორც პირველში: (5,3//5,3), ან (3,5//3,5).ინვერსიული სიმეტრიისას მეორე მუხლის ტერფები პირველის ტერფების სარკული ანარეკლია: (5,3//3,5) ან (3,5//5,3).
რუსთაველმა ჩვენ მოგვცა სრულყოფილი სიმეტრია, მსგავსად იმისა, როგორც ტიციანმა,რაფაელმა და ლეონარდო და ვინჩიმ მხატვრობასა და საერთოდ ხელოვნებაში, ახლა როდესაც ეს სრულყოფილება გამოვლენილია, ქართველი პოეტის ადგილი მსოფლიო პოეზიის ისტორიაში სრულებით განსაკუთრებულად გვესახება.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
მოაზროვნე ადამიანის თვალი სამყაროს, გარშემო მყოფ ნივთებს, ცოცხალ არსებებს, გამოარჩევს ფერით, ფორმით. ესა თუ ის ფორმა, რომელიც შექმნილია ოქროს კვეთის და სიმეტრიის ჩანაცვლების საფუძველზე გამოირჩევა ჰარმონიით და სილამაზით.
ოქროს კვეთა კი სამყაროს ჰარმონიის პროპორციაა, საერთოდ, ბუნების მოწყობისა და განვითარების ზოგად კანონზომიერებათა ფორმულაა. კაცობრიობისთვის იგი ცნობილია უძველესი დროიდან. უდიდესი მეცნიერი პითაგორა ოქროს კვეთის გამოვლინებებს, ცნებებს მოიპოვებდა ძველი ეგვიპტელებისა და ბაბილონელების ნამოქმედარ – ნააზრევში, ევკლიდე იყენებდა მას თავისი სახელგანთქმული გეომეტრიის შექმნის დროს. თვალნათლივ ჩანს ოქროს კვეთა ფიდიასის უკვდავ სკულპტურებში, დიდი ბერძენი ფილოსოფოსი პლატონი გვაუწყებდა, რომ სამყარო მოწყობილია ოქროს კვეთის პროპორციით. არისტოტელემ კი ოქროს კვეთის ფარდობა ეთიკურ კანონებთან იპოვა.
`ოქროს კვეთის~ უფლისმიერ, უმაღლეს ჰარმონიაზე ქადაგებდნენ შუა საუკუნეებისა და შემდგომი დროის ევროპული რენესანსის უდიდესი წარმომადგენლები – ლეონარდო და ვინჩი, მიქელანჯელო, დიურერი...
საყოველთაოდ ცნობილი მეცნიერები პაჩოლიდან დაწყებული, აინშტაინით დამთავრებული იძიებდნენ `ოქროს კვეთის~ ზუსტ მათემატიკურ რიცხვით მნიშვნელობას.
ოქროს კვეთის ასეთ პროპორციას გვთავაზობს გეომეტრია ფორმულით -
a : b = b : c , მაშინ, როდესაც c = a + b .
როდესაც c = 100, მაშინ a = 38,2...... b = 61,8......
ცოცხალი ბუნება გამოირჩევა სიმეტრიის და ოქროს კვეთის პროპორციათა განსაკუთრებული სიუხვით. ის თვალნათლივ შესამჩნევია და იკითხება მცენარის – ხის, ყვავილის, ფოთლის ფორმაში, ლოკოკინას სპირალში, ადამიანის სხეულში, სახისა და კიდურების პროპორციებში და სხვა მრავალში .
ოქროს კვეთის პროპორციები ზღვის ლოკოკინაში
ოქროს კვეთა კი სამყაროს ჰარმონიის პროპორციაა, საერთოდ, ბუნების მოწყობისა და განვითარების ზოგად კანონზომიერებათა ფორმულაა. კაცობრიობისთვის იგი ცნობილია უძველესი დროიდან. უდიდესი მეცნიერი პითაგორა ოქროს კვეთის გამოვლინებებს, ცნებებს მოიპოვებდა ძველი ეგვიპტელებისა და ბაბილონელების ნამოქმედარ – ნააზრევში, ევკლიდე იყენებდა მას თავისი სახელგანთქმული გეომეტრიის შექმნის დროს. თვალნათლივ ჩანს ოქროს კვეთა ფიდიასის უკვდავ სკულპტურებში, დიდი ბერძენი ფილოსოფოსი პლატონი გვაუწყებდა, რომ სამყარო მოწყობილია ოქროს კვეთის პროპორციით. არისტოტელემ კი ოქროს კვეთის ფარდობა ეთიკურ კანონებთან იპოვა.
`ოქროს კვეთის~ უფლისმიერ, უმაღლეს ჰარმონიაზე ქადაგებდნენ შუა საუკუნეებისა და შემდგომი დროის ევროპული რენესანსის უდიდესი წარმომადგენლები – ლეონარდო და ვინჩი, მიქელანჯელო, დიურერი...
საყოველთაოდ ცნობილი მეცნიერები პაჩოლიდან დაწყებული, აინშტაინით დამთავრებული იძიებდნენ `ოქროს კვეთის~ ზუსტ მათემატიკურ რიცხვით მნიშვნელობას.
ოქროს კვეთის ასეთ პროპორციას გვთავაზობს გეომეტრია ფორმულით -
a : b = b : c , მაშინ, როდესაც c = a + b .
როდესაც c = 100, მაშინ a = 38,2...... b = 61,8......
ცოცხალი ბუნება გამოირჩევა სიმეტრიის და ოქროს კვეთის პროპორციათა განსაკუთრებული სიუხვით. ის თვალნათლივ შესამჩნევია და იკითხება მცენარის – ხის, ყვავილის, ფოთლის ფორმაში, ლოკოკინას სპირალში, ადამიანის სხეულში, სახისა და კიდურების პროპორციებში და სხვა მრავალში .
ოქროს კვეთის პროპორციები ზღვის ლოკოკინაში
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
ოქროს კვეთის პროპორციები ვარკაჭაჭას ზრდის ზომებში
ოქროს კვეთის პროპორციები ხვლიკის ზომებში
ოქროს კვეთის პროპორციები კვერცხში
თოვლის ფიფქშიც კი...
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
და ადამიანში
ოქროს კვეთის პროპორცია უხვად გვხვდება არა მარტო ცოცხალ ბუნებაში, არამედ იგი მაცოცხლებელი წყაროსთვალია ზოგადად, როგორც საკაცობრიო, ისე ქართული მხატვრული სააზროვნო სისტემისა – ხელოვნებისა, ლიტერატურისა და არქიტექტურისა, მუსიკისა და მხატვრობისა...
ქართველი ერის პოეტური ბიბლიის შოთა რუსთაველის `ვეფხისტყაოსანის~ ნახევარზე მეტი სტრიქონებისა, ასიმეტრიულად ახლოსაა ოქროს კვეთასთან. დანარჩენი, თითქმის ნახევარი კი სიმეტრიულ ნახევარსტრიქონებადაა წარმოდგენილი, რაც განაპირობებს პოემის განსაკუთრებულ `კეთილად სასმენელ~ ჰარმონიულობასა და მელოდიურობას.
ოქროს კვეთის პროპორცია უხვად გვხვდება არა მარტო ცოცხალ ბუნებაში, არამედ იგი მაცოცხლებელი წყაროსთვალია ზოგადად, როგორც საკაცობრიო, ისე ქართული მხატვრული სააზროვნო სისტემისა – ხელოვნებისა, ლიტერატურისა და არქიტექტურისა, მუსიკისა და მხატვრობისა...
ქართველი ერის პოეტური ბიბლიის შოთა რუსთაველის `ვეფხისტყაოსანის~ ნახევარზე მეტი სტრიქონებისა, ასიმეტრიულად ახლოსაა ოქროს კვეთასთან. დანარჩენი, თითქმის ნახევარი კი სიმეტრიულ ნახევარსტრიქონებადაა წარმოდგენილი, რაც განაპირობებს პოემის განსაკუთრებულ `კეთილად სასმენელ~ ჰარმონიულობასა და მელოდიურობას.
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
გასაგებია
და თავიდან ვინ აღმოაჩინა ცნობილია?
და თავიდან ვინ აღმოაჩინა ცნობილია?
როგორა ხაარო, და ფეხითა ვაარო
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
Tamusia
ეს ტერმინი
"ოქროს კვეთა" შემოიღო ლეონდარდო და ვინჩიმ -
მაგრამ ძალიააან დიიიდი ეჭვი მაქვს,
რომ ოქროს კვეთაზე ცოდნა ჰქონდათ ჩვენს წინაპრებს დიდ ხნით ადრე ლეონარდომდე.
ეს ტერმინი
"ოქროს კვეთა" შემოიღო ლეონდარდო და ვინჩიმ -
მაგრამ ძალიააან დიიიდი ეჭვი მაქვს,
რომ ოქროს კვეთაზე ცოდნა ჰქონდათ ჩვენს წინაპრებს დიდ ხნით ადრე ლეონარდომდე.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
ო ქ რ ო ს კ ვ ე თ ა
სერგო ქობულაძე სიცოცხლის ბოლო წლბში, შემოქმედებით და პედაგოგიურ მოღვაწეობასთან ერთად, წმინდა კვლევით მუშაობასაც ეწოდა. მან გამოიკვლია ანტიკური და ქართული არქიტექტურული ძეგლების კომპოზიციური აგების პრინციპები. ამ კანონზომიერებათა დადგენა წარმოებს მხატვრისათვის დამახასიათებელი გატაცებითა და თავდავიწყებით მხატვრის ღრმად წამდა რომ ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება შემოქმედებით აღმაფრენასთან ერთად, ემორჩილებოდა მკაცრ რიცხობრივ კანონებს. წლების განმავლობაში ეძებდა იგი ამ კანონზომიერების ამოსახსნელ განტოლებას. მცხეთის ჯვრის ტაძრია არქიტექტურის შესწავლისას მხატვარმა მიაკვლია მარადიული პროპორციების და ფარგლისა და „ოქროს მკვეთ“ და ფარგლისა და გრაფიკული ანალიის საშუალებით ამოხსნა საიდუმლო. ხელოვნების მიერ (ბოლოს) დამსახურებულად მიღებულ სახელმწიფო პრემიებს შემოქმედის ცხოვრების გაიოლება არ გამოუწვევია. პირიქით, მიუხედავად იმისა, რომ ყველასათვის ცხადი იყო აღნიშნული ნაშპომის უნიკალურობა, წლების განმავლობაში. საბჭოთა სახელმწიფომ ვერ გამონახა სახსრები მის გამოსაცადად.
წიგნი გამოიცა 1994-95 წლებში „ოქროს კვეთა“ სერგო ქობულაძე (მხატვრის სპონსორობით, ვლადიმერ კანდელაკის ფონდიდან გამოყოფილი თანხით) გამოკვლევებში ძველი კლასიკური ძეგლების ანალიზის საფუძველზე განხილულია ნახატში, სკულპტურისა და არქიტექტურაში კომპოზიციის აგების შეგნებულად გათვალისწინებული სისტემის როლი და მნიშვნელობა.
სერგო ქობულაძე სიცოცხლის ბოლო წლბში, შემოქმედებით და პედაგოგიურ მოღვაწეობასთან ერთად, წმინდა კვლევით მუშაობასაც ეწოდა. მან გამოიკვლია ანტიკური და ქართული არქიტექტურული ძეგლების კომპოზიციური აგების პრინციპები. ამ კანონზომიერებათა დადგენა წარმოებს მხატვრისათვის დამახასიათებელი გატაცებითა და თავდავიწყებით მხატვრის ღრმად წამდა რომ ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება შემოქმედებით აღმაფრენასთან ერთად, ემორჩილებოდა მკაცრ რიცხობრივ კანონებს. წლების განმავლობაში ეძებდა იგი ამ კანონზომიერების ამოსახსნელ განტოლებას. მცხეთის ჯვრის ტაძრია არქიტექტურის შესწავლისას მხატვარმა მიაკვლია მარადიული პროპორციების და ფარგლისა და „ოქროს მკვეთ“ და ფარგლისა და გრაფიკული ანალიის საშუალებით ამოხსნა საიდუმლო. ხელოვნების მიერ (ბოლოს) დამსახურებულად მიღებულ სახელმწიფო პრემიებს შემოქმედის ცხოვრების გაიოლება არ გამოუწვევია. პირიქით, მიუხედავად იმისა, რომ ყველასათვის ცხადი იყო აღნიშნული ნაშპომის უნიკალურობა, წლების განმავლობაში. საბჭოთა სახელმწიფომ ვერ გამონახა სახსრები მის გამოსაცადად.
წიგნი გამოიცა 1994-95 წლებში „ოქროს კვეთა“ სერგო ქობულაძე (მხატვრის სპონსორობით, ვლადიმერ კანდელაკის ფონდიდან გამოყოფილი თანხით) გამოკვლევებში ძველი კლასიკური ძეგლების ანალიზის საფუძველზე განხილულია ნახატში, სკულპტურისა და არქიტექტურაში კომპოზიციის აგების შეგნებულად გათვალისწინებული სისტემის როლი და მნიშვნელობა.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
http://www.sergo-qobuladze.narod.ru/oqroskveTa_gag.htm
ცნობილია, რომ წინარე ელინისტური საბერძნეთის ხელოვნებაში „გეომეტრიული სიმეტრიაა“ გაბატონებული (იგი– კვლავ აღორძინდა ადრეული საუკუნეების ქრისტიანულ ხელოვნებაში).
„არითეტიკული სიმეტრია“ (დაცემის ერთი უმთავრესი ნიშანი) ელინიზმის პერიოდში ჩამოყალიბდა და ბერძნულ–რომაულ ხელოვნებაში გავრცელდა, ხოლო შემდეგ ახლად აღორძინდა და განვითარდა რენესანსის ეპოქაში.
იმპროვიზაციის ტენდენცია, მისთვის დამახასიათებელი გაუთვალისწინებლობის, შემთხვევითობის ელემენტებითურთ, ბაროკოს ხელოვნებაში იჩენს თავს.
შემდგომ, მაგალითად, კლასიციზმის დროს, კომპოზიციაში იმპროვიზაციის გაბატონებას რამდენადმე შეენაცვლა თავისუფალი ინტერპრეტაციის მოდული სისტემის გამოყეება. სადავო არაა, რომ შემოქმედებითი ინტუიციია შედეგად შეიძლება მივიღოთ მეტ–ნაკლებად ჰარმონიული კომპოზიცია. ამის დასტურია ახალი დროის შედევრები, რომელთა შექმნისათვის არავითარი კომპოზიციური სისტემისათვის არ მიუმართავთ.
არსებითად ყოველი კომპოზიცია თანაზომადობისა და რიტმის პრინციპს ემორჩილება. მაგრამ ინტუიციის შესაძლებლობანი, ე.ი. „თვალით“ კომპოზიციის აგების შესაძლებლობა ფრიად შეზღუდულია; ხოლო გაცნობიერებული აგება, რომელიც „სიმეტრიის“ კანონებს ემორჩილება, ინტუიციას უქმნის უმდიდრეს სამოქმედო არეს, რადგანაც ეს სისტემა მოჩვენებით ესთეთიკრ ნორმებს კი არ ემყარება, არამედ მას საფუძვლად უდევს ზუსტი მეცნიერების ობიექტურად შეცნობადი კანონები.
უნდა ვივარაუდოთ, რომ ძველ დროში ზუსტ მეცნიერებათა ყველა სფერო ხელოვნებასთან იყო დაკავშირებული. საქართველოში ყვლაზე მახლობელი კულტურის მქონე ქვეყანაში – კლასიკურ საბერძნეთში განხორციელდა ხელოვნებისა და მეცნიერების ჭეშმარიტი სინთეზი.
ნ. ბრუნოვი წიგნში „ანტიკური და შუა საუკუნის პროპორციები“ (მოსკოვი, 1935, გვ.17) აღნიშნავს, რომ, მესელის მიხედვითს, პროპორციის პრობლემა ესთეთიკურ პრობლემად მხოლოდ შემდეგ გადაიქცა, საბოლოოდ მხოლოდ რენესანსის ეპოქაში, და ეს მაშინ, როცა ძველ დროში, პროპორციის პრობლემა უმთავრესად იყო, ერთი მხრივ, ტექნიკური პრობლემა, ხოლო მეორე მხრივ, რელიგიურ-მაგიური პრობლემა, რამდენადაც არქაულ ეპოქებში არქიტექტურა რელიგიურ მიზნებს ემსახურებოდა და ქურუმთა კონტროლს ექვემდებარებოდა. ამ გარემოებამ, შესაძლოა, მნიშვნელოვანი დამხმარე როლი შეასრულოს აწ დაკარგული ძველი მეთოდების ამოხსნაში.
ცნობილია, რომ წინარე ელინისტური საბერძნეთის ხელოვნებაში „გეომეტრიული სიმეტრიაა“ გაბატონებული (იგი– კვლავ აღორძინდა ადრეული საუკუნეების ქრისტიანულ ხელოვნებაში).
„არითეტიკული სიმეტრია“ (დაცემის ერთი უმთავრესი ნიშანი) ელინიზმის პერიოდში ჩამოყალიბდა და ბერძნულ–რომაულ ხელოვნებაში გავრცელდა, ხოლო შემდეგ ახლად აღორძინდა და განვითარდა რენესანსის ეპოქაში.
იმპროვიზაციის ტენდენცია, მისთვის დამახასიათებელი გაუთვალისწინებლობის, შემთხვევითობის ელემენტებითურთ, ბაროკოს ხელოვნებაში იჩენს თავს.
შემდგომ, მაგალითად, კლასიციზმის დროს, კომპოზიციაში იმპროვიზაციის გაბატონებას რამდენადმე შეენაცვლა თავისუფალი ინტერპრეტაციის მოდული სისტემის გამოყეება. სადავო არაა, რომ შემოქმედებითი ინტუიციია შედეგად შეიძლება მივიღოთ მეტ–ნაკლებად ჰარმონიული კომპოზიცია. ამის დასტურია ახალი დროის შედევრები, რომელთა შექმნისათვის არავითარი კომპოზიციური სისტემისათვის არ მიუმართავთ.
არსებითად ყოველი კომპოზიცია თანაზომადობისა და რიტმის პრინციპს ემორჩილება. მაგრამ ინტუიციის შესაძლებლობანი, ე.ი. „თვალით“ კომპოზიციის აგების შესაძლებლობა ფრიად შეზღუდულია; ხოლო გაცნობიერებული აგება, რომელიც „სიმეტრიის“ კანონებს ემორჩილება, ინტუიციას უქმნის უმდიდრეს სამოქმედო არეს, რადგანაც ეს სისტემა მოჩვენებით ესთეთიკრ ნორმებს კი არ ემყარება, არამედ მას საფუძვლად უდევს ზუსტი მეცნიერების ობიექტურად შეცნობადი კანონები.
უნდა ვივარაუდოთ, რომ ძველ დროში ზუსტ მეცნიერებათა ყველა სფერო ხელოვნებასთან იყო დაკავშირებული. საქართველოში ყვლაზე მახლობელი კულტურის მქონე ქვეყანაში – კლასიკურ საბერძნეთში განხორციელდა ხელოვნებისა და მეცნიერების ჭეშმარიტი სინთეზი.
ნ. ბრუნოვი წიგნში „ანტიკური და შუა საუკუნის პროპორციები“ (მოსკოვი, 1935, გვ.17) აღნიშნავს, რომ, მესელის მიხედვითს, პროპორციის პრობლემა ესთეთიკურ პრობლემად მხოლოდ შემდეგ გადაიქცა, საბოლოოდ მხოლოდ რენესანსის ეპოქაში, და ეს მაშინ, როცა ძველ დროში, პროპორციის პრობლემა უმთავრესად იყო, ერთი მხრივ, ტექნიკური პრობლემა, ხოლო მეორე მხრივ, რელიგიურ-მაგიური პრობლემა, რამდენადაც არქაულ ეპოქებში არქიტექტურა რელიგიურ მიზნებს ემსახურებოდა და ქურუმთა კონტროლს ექვემდებარებოდა. ამ გარემოებამ, შესაძლოა, მნიშვნელოვანი დამხმარე როლი შეასრულოს აწ დაკარგული ძველი მეთოდების ამოხსნაში.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
ოქროს კვეთის ისტორია უძველესია -
და ათასწლეულების სიღრმეში მიდის -
ოქროს კვეთის პროპორციებს იცნობდა პითაგორი -
მან შექმნა ე.წ. პენტოგრამა -
რომელსაც ეწოდება დღეს პითაგორას პენტაკლი-
სადაც სწორედ ეს პროპრციებია დაცული..
Пифагор утверждал, что пентаграмма, или, как он её называл, Ð³Ð¸Ð³Ð¸ÐµÑ (Ïγιεια) (в чеÑÑ‚ÑŒ гречеÑкой богини Ð·Ð´Ð¾Ñ€Ð¾Ð²ÑŒÑ Ð“Ð¸Ð³Ð¸ÐµÐ¸) предÑтавлÑет Ñобой математичеÑкое ÑовершенÑтво, так как Ñкрывает в Ñебе золотое Ñечение (φ = (1+√5)/2 = 1.618…). ЕÑли разделить длину любого цветного Ñегмента пентакла на длину Ñамого длинного из оÑтавшихÑÑ Ð¼ÐµÐ½ÑŒÑˆÐ¸Ñ… Ñегментов, то будет получено золотое Ñечение (φ).
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0% ... 0%BA%D0%BB
ისე კი ცნობილია , რომ პითაგორმა შექმნა თავისი უძლიერესი სკოლა
მხოლოდ იმის მერე რაც დიდი ხანი იმოგზაურა ეგვიპეში და ბაბილონში და იქ ეზიარა უძველეს ცოდნას...
ანუ ოქროს კვეთას იცნობდნენ ეგვიპტელები და ბაბილონელი ქურუმები
ცნობილია, რომ ოქროს კვეთსი პროპორციები იპოვეს ხეოფსის პირამიდაში და ტუტანქამონის განძეულში (ნივთებში, ბარელიეფებში, სხვადასხავ გამსახულებებზე აკლდამაშI)
პითაგორას სკოლა იყო უძლიერესი ძველ საბერძნეთში
და იმის მერე რაც არისტოტელეს სკოლამ ეს მიმდინარეობა
ფაქტიურად "ჩაძირა"
აი იმის მერე დაიწყო ღრმა კრიზისი ბერძნულ მეცნიერებაში...
თუმცა კი ეს ცალკე თემაა.
ИÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ "золотого ÑечениÑ" уходит вглубь Ñ‚Ñ‹ÑÑчелетий. Многие ученые припиÑывают открытие Ñтой пропорции Пифагору. Ðо не Ñледует забывать, что большинÑтво Ñвоих открытий, в чаÑтноÑти знаменитую "Теорему Пифагора", ученый позаимÑтвовал в египетÑкой и вавилонÑкой культурах. ЕÑли верить ÑохранившимÑÑ Ð¸Ñточникам, Пифагор провел в Египте 22 года, а в Вавилоне - 12 лет. СчитаетÑÑ, что знание о "золотом Ñечении" он позаимÑтвовал у древних вавилонÑн. ÐеизвеÑтно, употреблÑл ли Пифагор Ñам термин "золотое Ñечение". ЧаÑто введение термина "золотое Ñечение" припиÑываетÑÑ Ð›ÐµÐ¾Ð½Ð°Ñ€Ð´Ð¾ да Винчи. Ðо Ñто не так. По мнению белоруÑÑкого филоÑофа Ðдуарда Сороко, автора книги "Ð¡Ñ‚Ñ€ÑƒÐºÑ‚ÑƒÑ€Ð½Ð°Ñ Ð³Ð°Ñ€Ð¼Ð¾Ð½Ð¸Ñ ÑиÑтем" (1984) и признанного авторитета в облаÑти "золотого ÑечениÑ", термин "золотое Ñечение" идет от ÐšÐ»Ð°Ð²Ð´Ð¸Ñ ÐŸÑ‚Ð¾Ð»ÐµÐ¼ÐµÑ - алекÑандрийÑкого аÑтронома, математика и географа. Он дал Ñто название чиÑлу 0,618, убедившиÑÑŒ в том, что роÑÑ‚ человека правильного телоÑÐ»Ð¾Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ ÐµÑтеÑтвенно делитьÑÑ Ð¸Ð¼ÐµÐ½Ð½Ð¾ в таком отношении.
და ათასწლეულების სიღრმეში მიდის -
ოქროს კვეთის პროპორციებს იცნობდა პითაგორი -
მან შექმნა ე.წ. პენტოგრამა -
რომელსაც ეწოდება დღეს პითაგორას პენტაკლი-
სადაც სწორედ ეს პროპრციებია დაცული..
Пифагор утверждал, что пентаграмма, или, как он её называл, Ð³Ð¸Ð³Ð¸ÐµÑ (Ïγιεια) (в чеÑÑ‚ÑŒ гречеÑкой богини Ð·Ð´Ð¾Ñ€Ð¾Ð²ÑŒÑ Ð“Ð¸Ð³Ð¸ÐµÐ¸) предÑтавлÑет Ñобой математичеÑкое ÑовершенÑтво, так как Ñкрывает в Ñебе золотое Ñечение (φ = (1+√5)/2 = 1.618…). ЕÑли разделить длину любого цветного Ñегмента пентакла на длину Ñамого длинного из оÑтавшихÑÑ Ð¼ÐµÐ½ÑŒÑˆÐ¸Ñ… Ñегментов, то будет получено золотое Ñечение (φ).
http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0% ... 0%BA%D0%BB
ისე კი ცნობილია , რომ პითაგორმა შექმნა თავისი უძლიერესი სკოლა
მხოლოდ იმის მერე რაც დიდი ხანი იმოგზაურა ეგვიპეში და ბაბილონში და იქ ეზიარა უძველეს ცოდნას...
ანუ ოქროს კვეთას იცნობდნენ ეგვიპტელები და ბაბილონელი ქურუმები
ცნობილია, რომ ოქროს კვეთსი პროპორციები იპოვეს ხეოფსის პირამიდაში და ტუტანქამონის განძეულში (ნივთებში, ბარელიეფებში, სხვადასხავ გამსახულებებზე აკლდამაშI)
პითაგორას სკოლა იყო უძლიერესი ძველ საბერძნეთში
და იმის მერე რაც არისტოტელეს სკოლამ ეს მიმდინარეობა
ფაქტიურად "ჩაძირა"
აი იმის მერე დაიწყო ღრმა კრიზისი ბერძნულ მეცნიერებაში...
თუმცა კი ეს ცალკე თემაა.
ИÑÑ‚Ð¾Ñ€Ð¸Ñ "золотого ÑечениÑ" уходит вглубь Ñ‚Ñ‹ÑÑчелетий. Многие ученые припиÑывают открытие Ñтой пропорции Пифагору. Ðо не Ñледует забывать, что большинÑтво Ñвоих открытий, в чаÑтноÑти знаменитую "Теорему Пифагора", ученый позаимÑтвовал в египетÑкой и вавилонÑкой культурах. ЕÑли верить ÑохранившимÑÑ Ð¸Ñточникам, Пифагор провел в Египте 22 года, а в Вавилоне - 12 лет. СчитаетÑÑ, что знание о "золотом Ñечении" он позаимÑтвовал у древних вавилонÑн. ÐеизвеÑтно, употреблÑл ли Пифагор Ñам термин "золотое Ñечение". ЧаÑто введение термина "золотое Ñечение" припиÑываетÑÑ Ð›ÐµÐ¾Ð½Ð°Ñ€Ð´Ð¾ да Винчи. Ðо Ñто не так. По мнению белоруÑÑкого филоÑофа Ðдуарда Сороко, автора книги "Ð¡Ñ‚Ñ€ÑƒÐºÑ‚ÑƒÑ€Ð½Ð°Ñ Ð³Ð°Ñ€Ð¼Ð¾Ð½Ð¸Ñ ÑиÑтем" (1984) и признанного авторитета в облаÑти "золотого ÑечениÑ", термин "золотое Ñечение" идет от ÐšÐ»Ð°Ð²Ð´Ð¸Ñ ÐŸÑ‚Ð¾Ð»ÐµÐ¼ÐµÑ - алекÑандрийÑкого аÑтронома, математика и географа. Он дал Ñто название чиÑлу 0,618, убедившиÑÑŒ в том, что роÑÑ‚ человека правильного телоÑÐ»Ð¾Ð¶ÐµÐ½Ð¸Ñ ÐµÑтеÑтвенно делитьÑÑ Ð¸Ð¼ÐµÐ½Ð½Ð¾ в таком отношении.
- Tamari-ch.
- იეტი
- Posts: 10747
- Joined: 23 აპრ 2008, 20:31
- Location: Tbilisi
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
მონა ლიზა შექმნილია ოქროს კვეთის პროპორციების დაცვით...
იცოდა ლეონარდომ ..
ოქროს კვეთა - ანუ "ოქროები" ვართ ქართველები...
Tamari-ch.
საინტერესო თემაა
საინტერესო თემაა