წერაქვი
Posted: 28 ივლ 2009, 23:17
მოსწავლეებს ნახეთ რა გაუკეთებიათ -
მოემზადნენ ექსპედიციისათვის
დაგეგმეს
რუქებიც კი შეადგინეს
და წავიდნენ
ყოჩაღ -
რა თაობა მოდის!
სოფ.წერაქვზე სტატიას მივაგენით მხოლოდ საბჭოთა ენციკლოპედიის მე-11 ტომში.
ინტერნეტში სოფ. წერაქვი ფიგურირებდა იმ ვებგვერდებზე, სადაც საუბარი იყო მიხეილ ჯავახიშვილზე ან მისი სახელობის სახლ-მუზეუმზე. სოფელში არსებული ღვთისმშობლის სახელობის მიძინების სახელობის ეკლესია კი ნახსენევი იყო მარნეულის რაიონის ღირშესანიშნაობების ჩამონათვალში და კლუბ ,,ტაძრის” მიერ განხორციელებულ ღონისძიებებში.
ამ მინი კვლევის შედეგად ჩვენ ჩამოვაყალიბეთ ჩვენი პროექტის მიზანი:
წერაქვის ღვტისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის შესახებ მრავალმხრივი და ღირებული მასალის მოპოვება და მისი ინტერნეტსივრცეში განთავსება
http://ceraqvi.piczo.com/?g=36540476&cr=2
http://ceraqvi.piczo.com/?g=36596838&cr=2
ქ-ნმა ქეთევან ჩიხაძემ წერაქვის ღვთისმშობლის ეკლესია პირველად ნახა 1977 წელს, როდესაც მეცნიერთა სპეციალური ჯგუფი ატარებდა ქართული ხუროთმოძღვრული ძეგლების პასპორტიზაციას. იმ დღიდან მოყოლებული უკვე 31 წელია ის ფუტკარივით ზრუნავს ამ ეკლესიის აღდგენაზე, მისხალ-მისხალ აგროვებს წერილობით თუ არქეოლოგიურ მასალებს მის შესახებ, ცდილობს გაახსენოს ქართველებს ამ უნიკალური ხუროთმოძღვრული ძეგლის არსებობა და გაუღვივოს მოზარდ თაობას წინაპართა ნაღვაწის მიმართ პატივისცემა და სიყვარული.
ისტორიული მასალა , რომელსაც ამ გვერდზე გთავაზობთ ქალბატონი ქეთევანის მიერ არის მოწოდებული წერილობითი წყაროები საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული,ტ.I,1960წ
დ.ბერძენიშვილი ,,ფანასკერტელთა ფეოდალური საგვარეულოს ისტორიიდან”
(წერაქვის უცნობ წარწერასთან დაკავშირებით) ისტორიკოსებს სოფ.წერაქვი და მისი მიდამოები XVII საუკუნეზე უადრეს საბუთებში არ შეხვედრიათ. 1689 წლის ერთ-ერთ საბუთში, კი წერაქვი - ბარათაშვილების ,,მკვიდრი მამულია”, ხოლო 1783 წელს - მათგან განაყარი გოსტაშაბიშვილებისა. ამ საბუთებში ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესია ნახსენევი საერთოდ არ არის. დღესდღეობით ყველაზე მნიშვნელოვანი წერილობითი წყარო წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის შესახებ - 1958 წელს ქვემო ქართლის ისტორიულ-გეოგრაფიული ექსპედიციის დროს აღმოჩენილი წარწერაა. ის ამოკვეთილია ეკლესიის მთავარი ნავის აფსიდის წახნაგზე გარედან, სარკმლის მარჯვნივ, ერთ-ერთ დიდ კვადრატზე , ასომთავრულთან ნარევი ნუსხა ხუცურით. არათანაბარი განაწილება სტრიქონებისა, სხვადასხვა მანძილი სიტყვებსა და ასოებს შორის, შეცდომები წაეწერაში-ყველაფერი ეს თითქოს იმის მაჩვენებელი უნდა იყოს , რომ ოსტატს წარწერა პირდაპირ კედელზე ამოუკვეთია, როცა ქვაზე უკვე გაჩენილი ნაპრალები აიძულებდნენ ხელოსანს მათთვის გვერდი აევლო და წარწერა უსწორმასწოროდ გამოსვლოდა.
არქიტექტორ თ.ქარუმიძის ვარაუდით ეკლესია XII-XIII საუკუნისაა,ხოლო წარწერა XV საუკუნის უნდა იყოს წარწერის დღევანდელი სახე ამრიგად წარწერიდან ირკვევა , რომ ეკლესია აღსადგენი უკვე დახვედრია ,, დიდ ფანასკერტელს,, რომელსაც დაუწია მეორედ განახლება 1472 წელს, ათაბაგისგან დამარცხებული, ზაზა ფანასკერტელ-ციციშვილი დამკვიდრდა ქართლში. თავის ახალ სამფლობელოში მან ყველა ღონისძიება ჩაატარა იმისათვის , რომ ხელისუფლება განემტკიცებინა და სახელი მოეხვეჭა : ყინწვისში - წმინდა ნიკოლოზის სახ.ეკლესიისათვის დას-ის მხრიდან ეკვდერი მიუშენებია (რომლის კედელზეც მისი ფრესკაა დახატული ასომთავრული წარწერით-,,ფანასკერტელი ზაზა”), შეაკეთა სამწვერისის ეკლესია და წერაქვის ღვთისმსობლის ეკლესია(რომელიც მისი მეუღლის -ბარათაშვილების ქალის მზითევში მოჰყოლია). XV საუკუნეში შედგენილი ,,სამკურნალო წიგნი” ამავე ზაზას მიეწერება! ეს აბრა საბჭოთა კავშირის დროინდელია, დამაგრებულია ეკლესიის კარების მარცხნივ. ის გვაცნობებს , რომ წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია სამონასტრო კომპლექსის ნაწილია და განეკუთვნება მე-13 საუკუნეს (დღესითვის დამტკიცებულია მე-12 საუკუნე!) , ხოლო ეზოში არსებული ნაგებობები: წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია, მარანი, სამრეკლო და გალავანი - გვიან შუა საუკუნეებისაა. XX საუკუნის 80-იან წლებში წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია ასე გამოიყურებოდა ეთნოგრაფიული მასალა რამდენიმე წლის წინ ღვთისმშობლის მიძინების სახ.ეკლესიაში ღამე გაუთენებია მორჩილს.შუაღამისას უცნაურმა ნათებამ გამოაღვიძა. მორჩილს სარკმლისკენ გაუხედია , მაგრამ მთვარე ღრუბლებს დაუფარებია.მაშინ ეკლესიისთვის მოუვლია თვალი და გაოცებულა - წმინდა ნიკოლოზის ხატი ერთიანად გაბრწყინებულიყო!ღვთაებრივი სინათლე მთელი ღამე ეფინებოდა ეკლესიას.დილიდან კი ხატებს მირონდენა დაუწყია. წმინდა მირონის ნაკვალევი დღესაც ჩანს
წავიდეთ ჩვენც
მოემზადნენ ექსპედიციისათვის
დაგეგმეს
რუქებიც კი შეადგინეს
და წავიდნენ
ყოჩაღ -
რა თაობა მოდის!
სოფ.წერაქვზე სტატიას მივაგენით მხოლოდ საბჭოთა ენციკლოპედიის მე-11 ტომში.
ინტერნეტში სოფ. წერაქვი ფიგურირებდა იმ ვებგვერდებზე, სადაც საუბარი იყო მიხეილ ჯავახიშვილზე ან მისი სახელობის სახლ-მუზეუმზე. სოფელში არსებული ღვთისმშობლის სახელობის მიძინების სახელობის ეკლესია კი ნახსენევი იყო მარნეულის რაიონის ღირშესანიშნაობების ჩამონათვალში და კლუბ ,,ტაძრის” მიერ განხორციელებულ ღონისძიებებში.
ამ მინი კვლევის შედეგად ჩვენ ჩამოვაყალიბეთ ჩვენი პროექტის მიზანი:
წერაქვის ღვტისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის შესახებ მრავალმხრივი და ღირებული მასალის მოპოვება და მისი ინტერნეტსივრცეში განთავსება
http://ceraqvi.piczo.com/?g=36540476&cr=2
http://ceraqvi.piczo.com/?g=36596838&cr=2
ქ-ნმა ქეთევან ჩიხაძემ წერაქვის ღვთისმშობლის ეკლესია პირველად ნახა 1977 წელს, როდესაც მეცნიერთა სპეციალური ჯგუფი ატარებდა ქართული ხუროთმოძღვრული ძეგლების პასპორტიზაციას. იმ დღიდან მოყოლებული უკვე 31 წელია ის ფუტკარივით ზრუნავს ამ ეკლესიის აღდგენაზე, მისხალ-მისხალ აგროვებს წერილობით თუ არქეოლოგიურ მასალებს მის შესახებ, ცდილობს გაახსენოს ქართველებს ამ უნიკალური ხუროთმოძღვრული ძეგლის არსებობა და გაუღვივოს მოზარდ თაობას წინაპართა ნაღვაწის მიმართ პატივისცემა და სიყვარული.
ისტორიული მასალა , რომელსაც ამ გვერდზე გთავაზობთ ქალბატონი ქეთევანის მიერ არის მოწოდებული წერილობითი წყაროები საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის კრებული,ტ.I,1960წ
დ.ბერძენიშვილი ,,ფანასკერტელთა ფეოდალური საგვარეულოს ისტორიიდან”
(წერაქვის უცნობ წარწერასთან დაკავშირებით) ისტორიკოსებს სოფ.წერაქვი და მისი მიდამოები XVII საუკუნეზე უადრეს საბუთებში არ შეხვედრიათ. 1689 წლის ერთ-ერთ საბუთში, კი წერაქვი - ბარათაშვილების ,,მკვიდრი მამულია”, ხოლო 1783 წელს - მათგან განაყარი გოსტაშაბიშვილებისა. ამ საბუთებში ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესია ნახსენევი საერთოდ არ არის. დღესდღეობით ყველაზე მნიშვნელოვანი წერილობითი წყარო წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის შესახებ - 1958 წელს ქვემო ქართლის ისტორიულ-გეოგრაფიული ექსპედიციის დროს აღმოჩენილი წარწერაა. ის ამოკვეთილია ეკლესიის მთავარი ნავის აფსიდის წახნაგზე გარედან, სარკმლის მარჯვნივ, ერთ-ერთ დიდ კვადრატზე , ასომთავრულთან ნარევი ნუსხა ხუცურით. არათანაბარი განაწილება სტრიქონებისა, სხვადასხვა მანძილი სიტყვებსა და ასოებს შორის, შეცდომები წაეწერაში-ყველაფერი ეს თითქოს იმის მაჩვენებელი უნდა იყოს , რომ ოსტატს წარწერა პირდაპირ კედელზე ამოუკვეთია, როცა ქვაზე უკვე გაჩენილი ნაპრალები აიძულებდნენ ხელოსანს მათთვის გვერდი აევლო და წარწერა უსწორმასწოროდ გამოსვლოდა.
არქიტექტორ თ.ქარუმიძის ვარაუდით ეკლესია XII-XIII საუკუნისაა,ხოლო წარწერა XV საუკუნის უნდა იყოს წარწერის დღევანდელი სახე ამრიგად წარწერიდან ირკვევა , რომ ეკლესია აღსადგენი უკვე დახვედრია ,, დიდ ფანასკერტელს,, რომელსაც დაუწია მეორედ განახლება 1472 წელს, ათაბაგისგან დამარცხებული, ზაზა ფანასკერტელ-ციციშვილი დამკვიდრდა ქართლში. თავის ახალ სამფლობელოში მან ყველა ღონისძიება ჩაატარა იმისათვის , რომ ხელისუფლება განემტკიცებინა და სახელი მოეხვეჭა : ყინწვისში - წმინდა ნიკოლოზის სახ.ეკლესიისათვის დას-ის მხრიდან ეკვდერი მიუშენებია (რომლის კედელზეც მისი ფრესკაა დახატული ასომთავრული წარწერით-,,ფანასკერტელი ზაზა”), შეაკეთა სამწვერისის ეკლესია და წერაქვის ღვთისმსობლის ეკლესია(რომელიც მისი მეუღლის -ბარათაშვილების ქალის მზითევში მოჰყოლია). XV საუკუნეში შედგენილი ,,სამკურნალო წიგნი” ამავე ზაზას მიეწერება! ეს აბრა საბჭოთა კავშირის დროინდელია, დამაგრებულია ეკლესიის კარების მარცხნივ. ის გვაცნობებს , რომ წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია სამონასტრო კომპლექსის ნაწილია და განეკუთვნება მე-13 საუკუნეს (დღესითვის დამტკიცებულია მე-12 საუკუნე!) , ხოლო ეზოში არსებული ნაგებობები: წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია, მარანი, სამრეკლო და გალავანი - გვიან შუა საუკუნეებისაა. XX საუკუნის 80-იან წლებში წერაქვის ღვთისმშობლის მიძინების ეკლესია ასე გამოიყურებოდა ეთნოგრაფიული მასალა რამდენიმე წლის წინ ღვთისმშობლის მიძინების სახ.ეკლესიაში ღამე გაუთენებია მორჩილს.შუაღამისას უცნაურმა ნათებამ გამოაღვიძა. მორჩილს სარკმლისკენ გაუხედია , მაგრამ მთვარე ღრუბლებს დაუფარებია.მაშინ ეკლესიისთვის მოუვლია თვალი და გაოცებულა - წმინდა ნიკოლოზის ხატი ერთიანად გაბრწყინებულიყო!ღვთაებრივი სინათლე მთელი ღამე ეფინებოდა ეკლესიას.დილიდან კი ხატებს მირონდენა დაუწყია. წმინდა მირონის ნაკვალევი დღესაც ჩანს
წავიდეთ ჩვენც
